Қазақстанның Ұлттық электр торабына қолжетімділік мына құжаттарға сәйкес жүзеге асырылады:
ЭЖҚ-ға сәйкес:
Энергия өндіруші ұйымдардың электр желісіне қосылу үшін техникалық шарттар мына жағдайларда беріледі:
1) жаңа генерациялайтын қондырғыларды қосу;
2) қолданыстағы генерациялайтын қондырғылардың қуатын арттыру;
3) желіні пайдаланушыларының қуатын беру схемасын өзгерту.
Желіні пайдаланушыларды электр желісіне 5 МВт және одан жоғары мәлімделген электр қуатымен қосуға арналған техникалық шарттар жобалау қызметімен айналысуға лицензиясы бар мамандандырылған жобалау ұйымдары әзірлейтін «Электр станцияларының қуатын беру схемасы» негізінде беріледі.
Жаңа электр қондырғыларын салуға және өзгертуге (қайта жаңарту, кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, күрделі жөндеу) арналған жобалау алды құжаттамасында «Электр станцияларының қуатын беру схемасы» бөлімі қамтылған.
«Электр станцияларының қуатын беру схемасының» мазмұны осы Қағидаларға 3-қосымшада көрсетілген.
«Электр станцияларының қуатын беру схемасы» желілеріне жалғану жоспарланған тиісті ұйыммен (энергия беруші және/немесе энергия өндiрушi), жүйелік оператормен («КЕGОС» АҚ) келісіледі.
Жаңартылатын энергия көздерін тұтынатын пайдаланушылардың «Электр станцияларының қуатын беру схемасы» Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасының талаптарын ескере отырып, әзірленеді.
«Электр станцияларының қуатын беру схемасы» келісілгеннен кейін желіні пайдаланушы желілеріне пайдаланушыны жалғау жоспарланған тиісті энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымға Қолданыстағы генерациялайтын қондырғыларына немесе жаңа генерациялайтын қондырғыларына арналған өтінімдер жібереді.
Желілеріне желіні пайдаланушыны жалғау жоспарланған энергия беруші (энергия өндiрушi) ұйым мыналар көрсетілген техникалық шарттарды береді:
1) техникалық шарттар берілген жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы;
2) электр қуатын беретін объектінің атауы;
3) объектінің орналасқан орны (қала, поселке, көше);
4) электр станциялары қуатының келісілген мөлшері;
5) электр энергиясын өндіру сипаты (тұрақты, уақытша, мезгілдік);
6) электрмен қамтамасыз етудің сенімділік санаты;
7) электр станциялары қуатының рұқсат етілген коэффициенті;
8) жалғау схемасы ("кіру-шығу" схемасы, электр беру желісінен тарайтын тармақ, бөлу құрылғысының шинасына шағын станциялар мен электр станцияларды жалғау) көрсетілген жалғау нүктесі (шағын станция, электр станциясы немесе электр беру желісі);
9) жалғанатын электр беру желілеріне (бұдан әрі - ЭЖЖ) және шағын станциялардың жабдықтарына қойылатын негізгі техникалық талаптар;
10) жаңа электр станциясының пайда болуына байланысты қолданыстағы электр желілерін күшейту бойынша негізделген талаптар – сым қималарын ұлғайту, трансформаторлық қуатын ауыстыру немесе ұлғайту, бөлу құрылғының қосымша ұяшықтарын салу);
11) техникалық шарттарды беру себебі;
12) техникалық шарттар қолданысының мерзімі;
13) ЭКЕАЖ қолданумен электр энергиясының коммерциялық есепке алуын ұйымдастыру бойынша талаптар;
14) электр станцияларын релелік қорғау және автоматика, диспетчерлік басқару құралдарымен жабдықтау бойынша талаптар: байланыс каналын телеөлшеу, телебасқару және ұйымдастыру;
15) реактивті қуаттылық өтемақысы бойынша талаптар.
Техникалық шарттар қолданысының мерзімі электр станциясының жобасы мен құрылысының нормативті мерзіміне сәйкес келеді.
Құрылысы басталған объектілердің техникалық шарттары қолданысының мерзімі оның қолданысы мерзімі біткенге дейін берілген электр станциясы иесінің өтініші бойынша ұзартылады.
Техникалық шарттар желіні пайдаланушы өтінімін берген күннен бастап екі күнтізбелік айдан аспайтын мерзімде беріледі.
«Электр станцияларының қуатын беру схемасын» жобалау алды, жобалық құжаттаманы әзірлеу, техникалық шарттардың іс-шараларын орындау желіні пайдаланушының қаражаты есебінен жүргізіледі.
Техникалық шарттар талаптары орындалғаннан кейін, қуатты қосу және беру схемасына сәйкес іске асырылған электр станциясының кешенді сынаулары жүргізіледі.
ЭЭПҚ-ға сәйкес:
Энергия беруші немесе энергия өндіруші ұйым қосылу үшін техникалық шарттарды мынадай жағдайларда:
1) энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымның электр желілеріне жаңа енгізілген немесе жаңартылған электр қондырғыларын қосқанда;
2) тұтынылатын электр қуаты бұрын берілген техникалық шарттарда белгіленген қуаттан артқанда;
3) электрмен сырттай жабдықтау схемасы өзгергенде;
4) тұтынушының электр энергиясы қабылдағыштарын электрмен жабдықтау сенімділігінің санаты өзгергенде береді.
Тұтынушыға электр желілеріне қосылу үшін техникалық шарттар электрмен жабдықтауға қосылуға еркін нысандағы өтініш және осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша электр желілеріне қосудың техникалық шарттарын беруге арналған өтінішке сауалнама парағы негізінде беріледі.
Белгіленген қуаты 5 МегаВатт және одан жоғары электр құрылғылары бар тұтынушылар сауалнама парағына жобалау қызметімен айналысуға лицензиясы бар мамандандырылған жобалау ұйымы әзірлеген тұтынушының сыртқы электрмен жабдықтау схемасын қоса береді. "Тұтынушының сыртқы электрмен жабдықтау схемасының" мазмұны осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген. Тұтынушының сыртқы электрмен жабдықтау схемасы желілерге қосу жоспарланған энергия беруші және/немесе энергия өндіруші ұйыммен келісіледі.
Салынып жатқан объектілерді электрмен жабдықтау үшін тұтынушыға құрылыс мерзіміне уақытша техникалық шарттар беріледі.
Техникалық шарттарды беру энергия беруші ұйымның электрлік желілеріне немесе энергия өндіруші ұйымның электр қондырғыларына қосылуға техникалық мүмкіндігі болған жағдайда жүзеге асырылады.
Техникалық шарттарды беру және қайта ресімдеу үшін төлем алынбайды.
Электр қондырғылары тұтынушылардың электр желілеріне қосылатын қосалқы тұтынушылар тұтынушыға берілген техникалық шарттарды тұтынушыға техникалық шарттарды берген энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымымен келісіледі.
Энергия беруші немесе энергия өндіруші ұйымның техникалық шарттарды қосалқы тұтынушыларға тұтынушының келісімімен беруіне жол беріледі.
Тұтынушыны энергия беруші ұйымның электр желілеріне немесе энергия өндіруші ұйымның электр қондырғыларына жалғауға берілетін техникалық шарттарда мыналар көрсетіледі:
1) техникалық шарттар берілген жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы;
2) электрмен жабдықтау объектісінің атауы;
3) объектінің орналасқан жері (қала, ауыл, көше);
4) электр тұтынуының рұқсат етілген қуаты;
5) электр энергиясын тұтыну сипаты (үнемі, уақытша, маусымды);
6) электрмен жабдықтауың сенімділік дәрежесі;
7) қуаттың рұқсат етілген коэффициенті;
8) қосылу нүктелері (шағын станция, электр станциясы немесе электр тарату желісі);
9) қосылатын электр тарату желілеріне (бұдан әрі – ЭТЖ) және шағын станциялар жабдығына қойылатын негізгі техникалық талаптар.
10) жаңа тұтынушының пайда болуына байланысты қолданыстағы электр желісін күшейту бойынша дәлелді талаптар – сымдардың қималарын ұлғайту, трансформатордың қуатын ауыстыру немесе көбейту, тарататын құрылғылардың қосымша ұяшықтарын салу;
11) техникалық шарттарды беру себебі;
12) техникалық шарттардың қолданылу мерзімі.
Егер энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымда, сондай-ақ тұтынушыларда жеке меншік құқығында электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматты жүйесі (бұдан әрі – ЭКЕАЖ) орнатылған трансформаторлық шағын станциялары болса, онда қосымша техникалық шарттарда төмендегі талаптар көрсетіледі:
Техникалық шарттардың қолданылу мерзімі электр қондырғысын жобалау және салудың нормативтік мерзіміне сәйкес болады.
Құрылысы басталған объектілердің техникалық шарттарының жарамдылық мерзімі тұтынушының қолдану мерзімі өтпес бұрын берген өтініші бойынша ұзартылады.
Мәлімделген қуаты 5 МВт-тан жоғары электр желісін пайдаланушыларды энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымның электр желісіне қосуға арналған техникалық шарттар Жүйелік оператормен келісіледі. Мәлімделген қуаты 1-5 МВт электр желісін пайдаланушыларды энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымның электр желісіне қосуға арналған техникалық шарттардың көшірмелері бір ай ішінде жүйелік операторға мәлімет үшін жіберіледі.
Мәлімделген қуаты 5 МВт-тан жоғары электр желісінің пайдаланушыларын энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымның электр желісіне қосуға арналған техникалық шарттар Жүйелік оператормен келісілмеген жағдайда, электр желісінің тиісті пайдаланушылары энергия беруші (энергия өндіруші) ұйымның электр желілеріне қосылмайды.
2023 жылғы 1 тоқсандағы жай-күй бойынша «KEGOC» АҚ желілерінің өткізгіштік қабілеттерінің, бос және қол жетімді қуаттың, сыйымдылықтардың, орындардың болуы, резер туралы ақпарат:
